Niniejszy tom jest próbą zarysowania poszerzonego pola badań nad socrealizmem, uwzględniającego procesy powojennej modernizacji z jej pozytywnymi i negatywnymi aspektami. Badaczkom i badaczom zajmującym się historią różnych dziedzin artystycznych i projektowych zaproponowaliśmy możliwość podjęcia krytycznej
refleksji nad obiegowym przekonaniem, iż w Polsce na przełomie lat 40. i 50., w okresie definiowanym między innymi przez stalinizm i socrealizm, doszło do porzucenia międzywojennych projektów modernizacyjnych, a także nastąpiło odejście od modernizmu jako formy kulturowej i sztuki doby nowoczesności. Poszukiwaliśmy studiów, które uwzględniałyby fakt, iż w okresie tym podjęto kolejną próbę „skoku w nowoczesność”, a dokonująca się rewolucja modernizacyjna przebiegała na wielu różnych polach – gospodarczym, społecznym, edukacyjnym, kulturowym itd. Celem naszego projektu było wydobycie napięcia między socrealizmem, rozumianym nie tylko jako doktryna artystyczno-kulturowa, ale też jako socjalistyczna forma życia, a nowoczesnością wraz z właściwymi jej procesami modernizacyjnymi. Zachęcaliśmy do interpretacji, które odchodziłyby od traktowania obu tych zjawisk jako monolitycznych i przeciwstawnych elementów, natomiast podkreślałyby ich wewnętrzne zróżnicowanie, wielość postaci i złożoność wzajemnych relacji. Chcieliśmy przyjrzeć się temu, jak różnorakie formy „socrealizmów” i „modernizacji” nie tylko ścierały się ze sobą, ale też wchodziły we wzajemne zależności, nakładały na siebie i przenikały – jak negocjowały swe rozbieżne tendencje i utożsamiały ze sobą w konkretnych praktykach.