Co jest, a co nie jest przejawem racjonalności, kiedy nim jest, a kiedy nie jest? Pytania te były i są w miarę proste, ale odpowiedzi na nie okazały się i okazują się nadal złożone. Co więcej, w miarę upływu czasu stawały się one coraz bardziej złożone.
W efekcie mamy dzisiaj do czynienia z taką sytuacją, że można wprawdzie wyartykułować różne formy i typy racjonalności, ale nie można ich sprowadzić do wspólnego mianownika – rzecz jasna poza nazwą, która okazuje się pojęciem tak sze-rokim, że obejmuje formy myślenia i praktycznego działania pod jednymi względami się dopełniają-ce, a pod innymi wykluczające.
W racjonalności chodzi o takie postępowanie, które ułatwia nam, a nie utrudnia życie i współżycie z innymi ludźmi, a w każdym razie takie realizowanie naszych życiowych celów, które nie będzie prowadziło do konfliktów ze społecznym otoczeniem. Racjonalność ta nazywana jest dzisiaj racjonal-nością społeczną lub po prostu racjonalnością społecznego działania. Istnieje jednak kłopot z jej arty-kułowaniem, opisywaniem i wyjaśnianiem.
prof. zw. dr hab. Zbigniew Drozdowicz