Wprowadzenie ...................................................................................................................................... 7
CZĘŚĆ I: PODSTAWY TEORETYCZNE PRACY
Rozdział I: Perspektywy temporalne w teorii psychologicznej .................................................... 15
1. Perspektywa czasu według J. Nutrina............................................................................................. 18
1.1. Perspektywa czasu a perspektywa przestrzeni...................................................................... 20
1.2. Znaki temporalne....................................................................................................................... 21
1.3. Perspektywa czasu przyszłego................................................................................................. 23
1.4. Operacjonalizacja perspektywy czasu..................................................................................... 25
1.5. Perspektywa czasu globalna a perspektywa czasu specyficzna .......................................... 25
1.6. Realizm perspektywy czasu .......................................... ........................................................... 26
1.7. Struktura perspektywy czasu......................................... .......................................................... 28
1.8. Rola wymiaru temporalnego perspektywy ............................................................................ 29
2. Orientacja ku przyszłości w ujęciu J.E. Nurmiego......................................................................... 32
2.1. Orientacja przyszłościowa jako system ................................................................................... 33
2.2. Rozwój orientacji przyszłościowej ........................................................................................... 36
3. Temporalny model rozwoju człowieka według J. Trempaly ....................................................... 37
3.1. Wymiary czasu............................................................................................................................ 38
3.2. Źródła zmian rozwojowych w modelu temporalnym ........................................................... 40
3.3. Teoretyczny model kształtowania się orientacji przyszłościowej w ujęciu J. Trempaly
i L.E. Malmberga......................................................................................................................... 42
4. Model perspektywy czasu według Z. Zaleskiego.......................................................................... 45
Rozdział II. Uwarunkowania perspektyw temporalnych młodzieży .......................................... 49
1. Podmiotowe uwarunkowania perspektyw temporalnych młodzieży........................................ 50
2. Pozapodmiotowe uwarunkowania perspektyw w okresie dorastania ....................................... 67
2.1. Uwarunkowania rodzinne kształtowania się perspektyw temporalnych młodzieży........ 67
2.2. Pozarodzinne uwarunkowania perspektyw temporalnych młodzieży............................... 82
CZĘŚĆ II: BADANIA WŁASNE NAD PERSPEKTYWAMI TEMPORALNYMI MŁODZIEŻY
Rozdział III. Program badań własnych ............................................................................................. 99
1. Problemy pracy i hipotezy badawcze ............................................................................................. 99
2. Metodologia badań własnych .......................................................................................................... 103
2.1. Osoby badane.............................................................................................................................. 103
2.2. Narzędzia badawcze i wskaźniki zmiennych ......................................................................... 104
2.3. Przebieg badań............................................................................................................................ 115
2.4. Zastosowane metody statystyczne ........................................................................................... 116
Rozdział IV. Zmiany rozwojowe perspektyw temporalnych młodzieży.................................... 117
1. Treść oczekiwań młodzieży i ich struktura temporalna ............................................................... 118
1.1. Analiza treści oczekiwań i ich lokalizacji temporalnej ........................................................... 118
1.2. Podsumowanie i dyskusja ......................................................................................................... 122
2. Zmiany rozwojowe perspektyw temporalnych ............................................................................. 123
2.1. Analiza wyników dotyczących zmian ważności oczekiwali i ich lokalizaq'i temporalnej
w okresie dorastania................................................................................................................... 123
2.2. Podsumowanie i dyskusja ......................................................................................................... 129
3. Zmiany rozwojowe realizmu perspektyw temporalnych............................................................. 131
3.1. Analiza wyników dotyczących zmian rozwojowych realizmu perspektyw temporalnych ............................................................................................................................................. 131
3.2. Podsumowanie i dyskusja ........................................................................................................ 132
4. Wpływ uwarunkowań podmiotowych na perspektywy temporalne młodzieży...................... 133
4.1. Analiza wyników badań perspektyw temporalnych i ich związku z poczuciem kontroli
i poziomem rozwoju operacji umysłowych............................................................................ 133
4.2. Podsumowanie i dyskusja ........................................................................................................ 139
5. Analiza wyników badań perspektyw temporalnych i ich związku z tożsamością ................... 140
5.1. Podsumowanie i dyskusja ........................................................................................................ 145
Rozdział V. Perspektywy temporalne a uwarunkowania rodzinne............................................. 149
1. Treść oczekiwań młodzieży i rodziców oraz ich struktura temporalna ..................................... 150
2. Perspektywy temporalne młodzieży a jej ocena sukcesów i porażek rodzicielskich ................ 154
3. Perspektywy temporalne młodzieży a status społeczny rodziców ............................................. 155
4. Perspektywy temporalne młodzieży a atmosfera domu rodzinnego ......................................... 156
5. Perspektywy temporalne a styl wychowania w rodzime ............................................................. 157
6. Podsumowanie i dyskusja ................................................................................................................ 159
Rozdział VI. Perspektywy temporalne a uwarunkowania edukacyjne ...................................... 161
1. Struktura treściowa i temporalna perspektyw młodzieży a typ szkoły...................................... 162
2. Podsumowanie i dyskusja ................................................................................................................ 166
Rozdział VII. Perspektywy temporalne a uwarunkowania społeczno-ekonomiczne............... 171
1. Wyniki badań nad formowaniem perspektyw temporalnych przez młodzież w warunkach transformacji systemowej ................................................................................................................. 172
1.1. Treść i hierarchia oczekiwań ..................................................................................................... 172
1.2. Treść i hierarchia obaw dotyczących przyszłości ................................................................... 175
1.3. Rozciągłość perspektyw temporalnych w trzech etapach badań ......................................... 177
1.4. Podstawy młodzieży wobec przyszłości w trzech etapach badań ....................................... 179
2. Podsumowanie i dyskusja ................................................................................................................ 180
Zakończenie........................................................................................................................................... 183
Aneksy .................................................................................................................................................... 189
Bibliografia ............................................................................................................................................ 195
Temporal perspectives of adolescents. Selected determinants (Summary) ................................ 215